Operacja endoprotezoplastyczna ma na celu wszczepienie w układ ruchu człowieka, w konkretnym miejscu sztucznego stawu. Endoproteza kolana wstawiana jest właśnie podczas takiej operacji. Jest to działanie mające na celu zmniejszenie bólu, który w przypadku zmian zwyrodnieniowych i wielu innych kłopotów ze stawem kolanowym może być szczególnie dotkliwy. Należy sobie jednak zdawać sprawę, że po wykonanej operacji, aby nowy staw prawidłowo działał i długo funkcjonował niezbędna będzie rehabilitacja po endoprotezie kolana.

Budowa i funkcje stawu kolanowego

Kiedy pacjent zgłasza się z intensywnym, dokuczliwym bólem kolana, który wynika ze zmian zwyrodnieniowych, może się okazać, że wszczepienie endoprotezy kolana będzie jedynym rozsądnym rozwiązaniem. Aby jednak lepiej zrozumieć, jak złożoną budowę ma sama proteza, warto poznać budowę i funkcje stawu kolanowego.

Kolano jest tą częścią ciała, która jest obciążona właściwie przez większość czasu. Poruszając się, nie sposób nie używać stawu kolanowego. Zdrowy staw pozwala na poruszanie podudziem w przód i w tył, mogąc przy tym obrócić nogę lekko do wewnątrz i lekko na zewnątrz. Daje nam to ogromne możliwości ruchowe, z których korzystamy na co dzień, w każdej sytuacji.

Anatomia kolana ukazuje, że ten największy staw w całym układzie ruchu składa się z rzepki, łąkotek, torebki stawowej oraz licznych mięśni i więzadeł w tym więzadła krzyżowego przedniego, które znajdują się na łączeniu kości udowej oraz kości piszczelowej. Mięśnie i więzadła mają za zadanie stabilizować staw, aby nie ulegał uszkodzeniom przy próbie zbyt mocnego poruszania go w nieanatomicznych kierunkach.

Staw kolanowy jest stawem zawiasowym, co oznacza, że może się zginać i prostować. To jednak znaczne uproszczenie, ponieważ ta część naszego ciała posiada znacznie więcej elementów niż zawias, a poza wszystkim każda z tych części posiada konkretną funkcję.

Endoproteza kolana – budowa i rodzaje

Zbudowanie funkcjonalnej i jednocześnie trwałej protezy kolanowej nie było prostym zadaniem. Na początku więc protezy te były budowane właśnie na podstawie projektu przypominającego zawias. Dziś, dzięki technologii i ich ogromnym możliwościom jesteśmy w stanie znaleźć protezy, które nie tylko dobrze wpasują się w kolano, ale też będą stworzone z materiałów przyjaznych dla organizmu, które mogą współgrać z ciałem przez wyjątkowo długi czas.

Należy pamiętać, że tego rodzaju proteza kolanowa jest wybierana indywidualnie dla każdego pacjenta. Jest to bardzo ważne ze względu na fakt, że każdy z nas posiada inną masę ciała i jest w różnym wieku. Ponadto w celu wszczepienia implantu zgłaszają się osoby, których poziom aktywności fizycznej jest bardzo różny, tak samo jak i stan zdrowia. Na szczęście chirurg może wybierać z wielu opcji.

Endoproteza stawu kolanowego jest wykonywana z materiałów przyjaznych ciału. Są to między innymi stopy kobaltowo-chromowe, ceramika, oraz polietylen. Zwykle proteza taka waży około 500 g.

Rodzaje endoprotez kolana

endoproteza z tylną stabilizacją – w tym przypadku część piszczelowa pokryta jest odrobinę uniesioną powierzchnią, na której został umocowany słupek mocujący ją do części udowej. Aby ją dopasować, usuwa się więzadło krzyżowe,
endoproteza kolana z zachowaniem więzadła krzyżowego – stosowane u pacjentów ze zdrowym więzadłem krzyżowym,
endoprotezy jednoprzedziałowe — stosowane, gdy tylko jedna część stawu jest uszkodzona,
endoproteza fixed-bearing – stosowana najczęściej. W tym przypadku element wykonany z polietylenu jest mocno połączony z elementem metalowym. Jeśli aktywność pacjenta z tą protezą jest duża, proteza ta może ulec szybszemu zużyciu, ponieważ jej części pod wpływem częstych i intensywnych ruchów mogą ulec obluzowaniu i oddzieleniu od kości,
endoproteza mobile-bearing – stosowana w przypadku osób młodych i aktywnych, a również i tych z nadwagą. Tego rodzaju endoproteza składa się aż z trzech części, które dobrze odwzorowują pracę naturalnego stawu, dając pacjentowi możliwości swobodnego ruchu.

Wskazania do wszczepienia endoprotezy kolana

Niewątpliwie głównym wskazaniem do zastosowania endoprotezy kolana są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, które powodują u pacjentów dotkliwy ból i znaczne ograniczenie możliwości ruchowych. Ponadto do zabiegu wymiany stawu kwalifikują się również pacjenci, którzy mają wrodzone wady stawu kolanowego, czy też ci, którzy cierpią na przedłużające się dolegliwości bólowe wynikające z wcześniejszych złamań

Operacja endoprotezy kolana, a postępowanie

Zabieg wszczepienia sztucznego stawu kolanowego może trwać od 1 do 2 godzin i jest wykonywany w jednym z dwóch rodzajów znieczulenia – w ogólnym lub też w podpajęczynówkowym. Kiedy znieczulenie zaczyna działać, lekarz otwiera kolano i rozpoczyna proces chirurgicznego usunięcia wszystkich patologicznych zmian stawu. Po tym etapie wszczepiany jest staw próbny, który umożliwia lekarzowi przetestowanie, czy jego wielkość i umiejscowienia są odpowiednie. Kolejny etap to wszczepienie właściwej endoprotezy i zamknięcie kolana.

Rehabilitacja po endoprotezie kolana

Aby proteza mogła działać wystarczająco długo, nie powodując żadnego uczucia dyskomfortu, bardzo ważne jest podjęcie się przez pacjenta rehabilitacji. Na początku procesu usprawniania, fizjoterapeuta pracuje nad:

przywróceniem zakresów ruchomości,
mobilizacją blizny po operacji,
przywróceniem siły mięśniowej,
porawą kontroli i czucia głębokiego stawu,
nauką korzystania z dodatkowego sprzętu,
chodem pacjenta.

Dodatowo, na początku procesu leczenia stawu, fizjoterapeuta może zalecić skorzystanie z automatycznej szyny CPM.

Rehabilitacja wzmacnia organizm i pozwala dostosować się pacjentowi do nowej sytuacji. Operacja to jedynie połowa sukcesu – dopiero rehabilitacja zamyka proces dostosowania się do nowej części ciała, która umożliwi funkcjonowanie bez bólu. Dlatego rehabilitacja po endoprotezie kolana ma szczególne znaczenie w powrocie do wcześniej sprawności. Wszystkie wykonywane ćwiczenia podczas zajęć rehabilitacyjnych powinny być wykonywane pod kontrolą fizjoterapeuty. Pozwoli to na bieżąco monitorować sprawość stawu i korygować pojawiające się błędy.

Najczęściej stosowane metody fizjoterapii podczas rehabilitacji po endoprotezie kolana to terapia manualna, oraz kinezyterapia.

Ile trwa rehabilitacja po endoprotezie kolana?

Należy pamiętać, że długość i intensywność rehabilitacji jest dostosowywana do konkretnego przypadku, ponieważ wpływa na to bardzo wiele czynników. Można przyjąć jednak teorię, że w celu odzyskania pełnej sprawności stawu rehabilitacja po endoprotezie kolana powinna trwać około pół roku.

Rehabilitacja po endoprotezie kolana również pozytywnie wpływa na przełamywanie barier i lęku spowodowanego przez urazy i wypadki. W aktywnej klinice wiemy, że poza samą sprawością ważny jest również komfort psychiczny pacejnta, dlatego oferujemy rehabilitację z dojazdem do domu pacjenta.