Endoproteza biodra wstawiana jest pacjentom podczas zabiegu chirurgicznego zwanego endoprotezoplastyką. Alloplastyka stawu biodrowego, polega na wymianie zużytych, objętych stanem chorobowym stawów na odpowiednio dobrane implanty, które mają zastąpić naturalny staw pacjenta.
Najczęstszą przyczyną wszczepienia sztucznego stawu biodrowego jest chęć zmniejszenia dolegliwości bólowych związanych ze zmianami zwyrodnieniowymi, bądź wystąpienie złamań kostnych o różnej etiologii. Ponieważ sztuczny staw biodrowy ma pewną żywotność użytkowania, rehabilitacja po endoprotezie biodra jest niezwykle ważna, przede wszystkim, aby nowy staw pracował bez bólowo, oraz możliwie jak najdłużej.
Budowa i funkcja stawu biodrowego
Aby dobrze zrozumieć jak zbudowana jest endoproteza biodra, najpierw należy poznać budowę samego stawu. Staw biodrowy jest stawem kulistym, panewkowym. Oznacza to, że tworzą go kuliste powierzchnie stawowe. Wklęsła zwana panewką stawu biodrowego, oraz wypukła zwana główką. Wklęsłą powierzchnia stawowa mieści się na miednicy, z kolei główka zlokalizowana jest na kości udowej.
W zdrowym stawie biodrowym główka kości udowej idealnie wpasowuje się w panewkę, natomiast ich współpraca zależny przede wszystkim od mocnej torebki stawowej, licznych więzadeł, oraz silnych mięśni.
Na co dzień nie myślimy o tym jak wiele kroków wykonaliśmy w swoim życiu, choć coraz częściej nowe aplikacje pomagają nam ten bilans określić i często pod koniec dnia jesteśmy zaskoczeni ilością pokonanych kilometrów. Staw biodrowy uczestniczy we wszystkich aktywnościach zarówno dnia codziennego jak i sportowych, w których przemieszczamy się w przestrzeni. Od krótkiego spaceru po parku, po bieg maratoński. Kiedy staw biodrowy pracuje prawidłowo nie uświadamiamy sobie ciężkiej pracy i przeciążeń, jakim podlega.
Staw biodrowy jest jednym z najbardziej obciążanych i eksploatowanych podczas chodu stawów w naszym ciele. Każdego dnia podczas stania, chodzenia, kucania, biegania, czy jazdy na rowerze jego doskonała, stabilna i silna konstrukcja zapewnia nam utrzymanie długiego czasu pracy z jednoczesną precyzją ruchu. To dzięki temu nasz chód, czy bieg jest tak płynny i ekonomiczny.
Co dzieje się, kiedy nasz staw biodrowy odmawia posłuszeństwa?
Najczęściej pojawia się ból i wynikające z tego ograniczenie ruchów w biodrze. Z czasem dolegliwości mogą być już tak zaawansowane, że utrudniają samodzielne poruszanie się i nie poddają się leczeniu przeciwbólowemu.
Endoproteza biodra – budowa i rodzaje
Sztuczny staw biodrowy ma za zadanie imitować budowę i funkcję zdrowego stawu biodrowego. Część umieszczana w miednicy wyglądem przypomina połowę pustej kuli o odpowiedniej grubości ścianki, tak aby imitować panewkę stawu biodrowego. Natomiast, część udowa posiada trzpień, który umieszcza się w trzonie kości udowej, z kolei do niego przyczepiona jest szyjka na końcu której znajduje się kula na wzór głowy kości udowej.
Rodzaje endoprotezy biodra
W zależności od zaawansowania zmian chorobowych stawu biodrowego, lub miejsca jego złamania, zabieg wszczepienia endoprotezy biodra możemy podzielić na dwa główne typy.
Całkowita endoproteza biodra
Endoproteza biodra całkowita (Total Hip Replacment – THP) jak sama nazwa wskazuje polega na zastąpieniu obu tworzących go powierzchni stawowych, to jest na miednicy, oraz kości udowej. Endoproteza całkowita biodra składa się z głowy, trzpienie i panewki, można wyróżnić modele uniwersalne oraz anatomiczne.
Elementy endoprotezy mocowane mogą być za pomocą cementu kostnego, który stanowi spoiwo pomiędzy trzpieniem a trzonem kości udowej pacjenta, lub bezcementowo na zasadzie wklinowania za pomocą systemu Press-Fit gdzie odpowiedni materiał znajdujący się na trzpieniu integruje się i powoduje przyrost kości pacjenta.
Do endoprotez całkowitych cementowych zaliczymy: Wellera, Charnleya, Exeter, Austin-Moora, a do bezcementowych: Mittelmeiera-Autophor (MA) oraz Parhofera-Möncha (PM).
Połowicza endoproteza biodra
Z kolei endoproteza biodra połowicza wstawiana jest tam, gdzie uszkodzeniu, bądź degradacji uległa tylko jedna z tworzących go powierzchni. Jak na przykład u pacjentów ze złamaniem bliższego końca kości udowej, po przebytej jałowej martwicy kości udowej, czy w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.
Wśród połowiczych endoprotez stawów biodrowych możemy wyróżnić implanty unipolarne (Thomsona, Austina-Moora) z dostępnymi różnymi trzpieniami, szyjkami i głowami pasującymi do siebie. Pozwala to na dobranie kształtu i wielkości implantu do anatomii pacjenta.
Bipolarne endoprotezy biodra charakteryzują się podwójną głową. Są one między sobą wzajemnie ruchome, tworzą dodatkową powierzchnie ruchu w stawie. Taka budowa ma wydłużyć czas bezawaryjnego funkcjonowania endoprotezy, poprzez zmniejszenie tarcia o panewkę.
Z jakiego materiału zbudowa jest endoproteza biodra
- Metal-Metal (głowa/panewka)
- Ceramika/Ceramika (głowa/panewka)
- Metal/Polietylen (głowa/panewka)
- Ceramika/Polietylen (głowa/panewka)
Sposób mocowania endoprotezy stawu biodrowego
- Endoproteza biodra bezcementowa, czyli taka, którą osadza się Press- Fitowo, czyli według zasady „ Na wcisk”. Porowata powierzchnia endoprotezy osadzona w kości pacjenta, z czasem wrasta w strukturę kości udowej pacjenta.
- Endoproteza biodra cementowa, do której zamocowania używa się specjalnego syntetycznego cementu kostnego. Najczęściej wybierana w przypadku pacjentów o słabszej strukturze kostnej oraz osób starszych.
Wskazania do wszczepienia endoprotezy biodra
Powodem do podjęcia leczenia operacyjnego jest możliwość poprawy, jakości życia pacjenta, bez względu na to czy przyczyną uszkodzenia stawu biodrowego był mechaniczny uraz jak upadek w wyniku, którego doszło do złamania przezkrętarzowego kości udowej, czy zmiany te tworzyły się latami w przebiegu koksartrozy, czyli zmian degeneracyjnych stawu.
Gdy z powodu bólu i/lub rozległych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, pacjent nie jest w stanie poruszać się samodzielnie i powoduje to znaczące ograniczenie uczestnictwa w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Natomiast pozostałe metody leczenia zachowawczego, czyli rehabilitacja i doraźne leczenie przeciwbólowe nie sprawdzają się, jest to wskazanie do wykonania operacji endoprotezoplastyki stawu biodrowego.
Zanim podejmiemy decyzję o poddaniu się wszczepieniu endoprotezy biodra w pierwszej kolejności powinniśmy poddać się leczeniu zachowawczemu jakim jest rehabilitacja stawu biodrowego. Jeżeli rehabilitacja trwająca 6 – 8 tygodni nie przynosi pożądanych efektów, mam tutaj na myśli przede wszystkim zmniejszenie dolegliwości bólowych, oraz poprawę zakresu ruchu, dopiero wtedy warto zastanowić się nad wspomnianą operacją.
Przeciwwskaznia do wszczepienia endoprotezy biodra
Do najistotniejszych przeciwskazań, które mogą zdyskwalifikować z zabiegu wszczepienia endoprotezy biodra są choroby układu krążeniowo-oddechowego przebiegające z ciężką niewydolnością, zaburzenia ze strony układu krzepnięcia krwi, oraz zaawansowane obciążenia internistyczne, jak niewyrównana cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek i wątroby.
Do innych przeciwskazań należy również otyłość, choroby neurologiczne uniemożliwiające kontrolę mięśni operowanego stawu czy brak kontaktu i współpracy z pacjentem.
Lekarz kwalifikujący do operacji ocenia indywidualne ryzyko każdego pacjenta posiłkując się dodatkowymi konsultacjami innych specjalistów np. kardiologa czy anestezjologa.
Endoproteza biodra – objawy determinujące zabieg wymiany stawu
- ból stawu biodrowego;
- ograniczenie zakres ruchomości w takim stopniu, że aktywności dnia codziennego są bardzo utrudnione, bądź niemożliwe do wykonania;
- wyraźne pogorszenie komfortu życia;
- trzeszczenie i ból podczas ruchu biodra;
- postępujące deficyty i osłabienie siły mięśni biodra;
Poza objawami klinicznymi z których podczas badania można stwierdzić uszkodzenia struktur w obrębie stawu biodrowego, istnieją również urazy i schorzenia predysponujące do wszczepienia sztucznego biodra.
Najczęstsze urazy i schorzenia warunkujące wszczepienie endoprotezy biodra
- Choroba zwyrodnieniowa biodra
- Urazowe złamania w obrębie stawu biodrowego, przede wszystkim złamanie szyjki kości udowej
- Patologiczne złamania biodra, w tym osteoporoza stawu biodrowego
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
- Zakaźne zapalenie stawu biodrowego
- Choroba Pageta
- Nowotwory kości wchodzące w skład biodra
- Dysplazja stawu biodrowego
- Choroba Perthesa
- Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej
Współcześnie, wszczepienie sztucznego stawu różni się pod kątem rodzaju endoprotezy, techniki zabiegu, użytych materiałów, oraz miejsca poddanego zabiegowi. Reasumując, powyższe zmienne mają bardzo duży wpływ na dobór środków, a co za tym idzie prawidłowo prowadzonej rehabilitacji po endroprotezie stawu biodrowego.
Ile trwa operacja endoprotezy biodra i jak się do niej przygotować
Przed planowanym zabiegiem operacyjnym odbywa się konsultacja ortopedyczna, na której wybierana jest odpowiednia technika operacyjna i rodzaj endoprotezy w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta.
Do samego zabiegu niezbędne są badania obrazowe jak RTG klatki piersiowej, RTG stawu biodrowego, EKG oraz podstawowe badania laboratoryjne z krwi jak morfologia, układ krzepnięcia czy grupa krwi, wszystkie niezbędne badania zleci lekarz kierujący na operację.
W tym okresie należy również udać się do fizjoterapeuty, który przygotuje pacjenta do operacji tak, aby efekty zabiegu były możliwie najlepsze, a powrót do formy przebiegał bez powikłań.
Fizjoterapia przed wszczepieniem endoprotezy biodra
- Wzmocnienie siły mięśniowej i przywrócenie możliwie największego zakresu ruchu w operowanym, oraz przeciwstawnym stawie biodrowym.
- Poprawa elastyczności mięśni i więzadeł, które po operacji stabilizują wszczepioną endoprotezę biodra.
- Poprawa równowagi i koordynacji podczas chodu, co ma uchronić pacjenta po operacji przed ewentualnym upadkiem.
- Nauka chodu o kulach i wzmocnienie rąk, które we wczesnym okresie pooperacyjnym są obciążone ze względu na konieczność stosowania kul lub balkonika.
Po przyjęciu na oddział można spodziewać się konsultacji internistycznej oraz anestezjologicznej. Zabieg najczęściej (jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań) odbywa się w znieczulaniu przewodowym, a nie ogólnym, co oznacza, że pacjent nie odczuwa bólu, ale pozostaje przytomny w pełnym kontakcie.
Sama operacji endoprotezoplastyki trwa około 2-3 godzin, zależy to oczywiście od indywidualnej sytuacji pacjenta oraz doświadczenia operującego lekarza.
Operacja endoprotezy biodra, a postępowanie
Podczas operacji wstawienia endoprotezy biodra lekarz chirurg wykonujący operację wybiera odpowiedni dostęp operacyjny. Wśród najczęściej wybieranych należy wymienić dostęp przednio-boczny Hardinga oraz tylno-boczny Kochera. W zależności od wybranego dostępu w tym miejscu będzie przebiegała blizna, a wybór odpowiedniej techniki wiąże się z ograniczonymi uszkodzeniami naczyń i nerwów.
Od wybranego dostępu zależy również, jakie struktury mięśniowo-więzadłowe ulegną przecięciu w celu utworzenia dostępu operacyjnego do stawu biodrowego.
W przypadku dostępu przednio-bocznego są to mięsień pośladkowy średni i mały, a w przypadku dostępu tylno-bocznego mięśnie rotujące staw biodrowy do zewnątrz.
Wynika z tego, że w zależności od wybranego dostępu operacyjnego, podczas rehabilitacji u pacjentów pojawią się inne deficyty ruchowe i nieco odmienne problemy. Z tego względu tak ważne jest indywidualne podejście.
Pobyt w szpitalu w przypadku wstawienia endoprotezy stawu biodrowego trwa zazwyczaj od 5 do 7 dni. Już pierwszego dnia po operacji rozpocznie się twój proces rehabilitacji. Podejmiesz pierwsze próby pionizacji z pomocą fizjoterapeuty oraz odpowiednio przez niego dobranego zaopatrzenia ortopedycznego jak np. balkonik. Rozpoczniesz pierwsze delikatne ćwiczenia przeciwzakrzepowe i przeciwobrzękowe. Zaraz po wyjściu ze szpitala powinna rozpocząć się właściwa rehabilitacja po endoprotezie biodra, jest to kluczem do odzyskania pełni sprawności oraz życia bez bólu.
Podczas rehabilitacji, fizjoterapeuta w pierwszej kolejności skupia się przede wszystkim na:
- redukcji obrzęku i objawów bólowych tkanek miękkich otaczających operowany staw biodrowy,
- wzmocnieniu kluczowych grup mięśni, w szczególności odpowiedzialnych za ochronę protezy biodra przed obluzowaniem, bądź zwichnięciem,
- odzyskaniu zakresów ruchomości, aby operowany staw nie ograniczał nas w codziennym życiu.
Rehabilitacja po endoprotezie biodra to proces nakierowany na przywrócenie pełnej funkcji operowanego stawu, oraz na jego jak najdłuższe i bezawaryjne funkcjonowanie.
Powikłania pooperacyjne po wstawieniu endoprotezy biodra
Do najczęściej występujących powikłań pooperacyjnych należy złamanie trzonu kości udowej podczas operacji w trakcie wstawiania trzpienia endoprotezy biodra lub uszkodzenie mechaniczne panewki stawu biodrowego. W trakcie operacji uszkodzeniu mogą również ulec naczynia, nerwy oraz mięśnie, co może powodować dysfunkcje czuciowe i motoryczne po operacji.
Do wczesnych powikłań pooperacyjnych należą również incydenty zakrzepowo-zatorowe, w których profilaktyce niezbędna jest rehabilitacja pooperacyjna oraz farmakoterapia.
Kolejną grupą powikłań stanowią infekcje pooperacyjnie w obrębie operowanego stawu, które mogą powodować obluzowanie endoprotezy biodra, a nawet te niepoddające się antybiotykoterapii usunięcia wszczepionej endoprotezy biodra i ponownej reoperacji.
Do późnych powikłań pooperacyjnych należy złamanie lub zwichnięcie endoprotezy biodra wynikające z obluzowania endoprotezy, nieprawidłowego postępowania pacjenta po operacji, braku rehabilitacji i ćwiczeń, lub nieprawidłowej techniki operacyjnej przy mocowaniu elementów endoprotezy biodra.
Ile trwa rehabilitacja po endoprotezie stawu biodrowego?
Pamiętaj, że rehabilitacja po endoprotezie stawu biodrowego pozwoli Ci uniknąć poważnych powikłań po operacji. Forsowanie nowego stawu może doprowadzić do jego złamania, pęknięcia, zwichnięcia, obluzowania i powrotu dolegliwości bólowych.
Instruktaż fizjoterapeutyczny (okres szpitalny)
Już w pierwszej dobie po operacji zaczniesz ćwiczenia przygotowujące twoje nowe biodro do pierwszych prób pionizacji. W 2-3 dobie w zależności od Twojego samopoczucia podejmiesz pierwsze próby siadu samodzielne i z pomocą fizjoterapeuty, co pozwoli Ci uniknąć poważnych powikłań ze strony układu krążeniowo-oddechowego i choroby zakrzepowo-zatorowej.
Do czasu uruchomienia możesz korzystać ze specjalnych pończoch i podkolanówek uciskowych, które pomogą redukować obrzęk. W 3 dobie operacji, lub jeśli czujesz się naprawdę świetnie nawet w 2 dobie możesz podjąć pierwsze próby chodu z odciążeniem operowanej nogi. Pomoże Ci w tym asekuracja fizjoterapeuty oraz odpowiednio dobrany balkonik lub kule.
Endoproteza biodra ćwiczenia
Im szybciej rozpoczniesz proces usprawniania po operacji tym lepiej, tym szybciej wrócisz do formy i unikniesz nie tylko problemów z nowo wszczepioną endoprotezą biodra, ale również powikłań ze strony układu krążeniowo-oddechowego.
Zacznij jeszcze w szpitalu od prostych ruchów w pozycji leżącej:
- Ćwiczenie pierwsze: zacznij od powolnego krążenia stopami w kostkach, poczuj jak napinają się mięśnie łydki oraz uda. Wykonaj 20-30 powtórzeń nawet, co 2-3 godziny.
- Ćwiczenia drugie: napnij mocno pośladki i rozluźnij. Powtórz 20 razy w jednej serii wykonaj 3 do 5 serii w ciągu dnia.
- Ćwiczenie trzecie: zegnij nogę w kolanie i biodrze kierując piętę w stronę pośladka. Pamiętaj, aby nie odrywać stopy od podłoża! Powtórz 10-20 razy.
- Ćwiczenie czwarte: w pozycji leżącej wciśnij kolano w podłoże i utrzymaj to napięcie około 10-15 sekund. Powtórz 20 razy w 3 seriach 4-5 razy dziennie.
- Ćwiczenie piąte: wykonaj wdech nosem jednocześnie unieś ręce nad głowę, z wydechem opuść ręce. Wykonaj 10-15 oddechów, co 2-3 godziny.
- Ćwiczenie szóste: Z wydechem napnij brzuch wciągając pępek w stronę kręgosłupa, utrzymaj napięcie 5-10 sekund kontynuując oddech. Z wdechem rozluźnij powtórz 20 razy 3-4 razy dziennie.
Wczesny etap rehabilitacji po endoprotezie biodra (do 3 miesięcy po operacji)
Na tym etapie dowiesz się od fizjoterapeuty bardzo ważnych informacji odnośnie twojej endoprotezy a szczególnie, jakich ruchów unikać jak np. nadmierne zgięcie, przywiedzenie czy rotacja, które mogą spowodować obluzowanie czy zwichniecie endoprotezy biodra.
Fizjoterapeuta nauczy Cię jak, w bezpieczny sposób dla twoje nowego stawu, wstawać, siadać, zakładać buty, czy skarpetki. Jak układać operowaną nogę podczas snu i odpoczynku. Nauczy Cię w prawidłowy sposób wykonywać ćwiczenia wzmacniające przede wszystkim mięśnie wokół biodra, ale i nie tylko.
Manualnie zmniejszy ból i obrzęk po operacyjny tkanek wokół stawu, z kolei odpowiednio prowadzony stretching pozwoli odzyskiwać prawidłowy zakres ruchomości.
Fizjoterapeuta będzie czuwał nad prawidłowością chodu i tworzeniem się prawidłowych zapomnianych przed operacją, wzorców chodu. Pomoże ci dobrać odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne.
- Ćwiczenie pierwsze: w pozycji leżącej, wykonaj ruch zgięcia nogi w kolanie i biodrze, unosząc nieznacznie stopę nad podłoże. Pamiętaj, aby nie podnosić nogi za wysoko powyżej kąta 90 stopni zgięcia. Utrzymaj pozycję 2-3 sekundy i wróć. Powtórz 10-20 razy 4-5 razy dziennie.
- Ćwiczenie drugie: w pozycji leżącej wykonaj ruch nogi lekko do boku, noga prosta w kolanie sunie po podłożu stopa ściągnięta w kierunku głowy, mięśnie uda i łydki napięte. Powtórz 10-15 razy.
- Ćwiczenie trzecie: w pozycji leżącej stopy oparte na podłożu napnij pośladki i unieś biodra lekko nad podłoże utrzymaj napięcie 5-6 sekund i rozluźnij. Powtórz 20 razy 3-4 razy dziennie.
- Ćwiczenie czwarte: w pozycji leżącej stopy oparte na podłożu, między kolanami miękka nieduża piłka. Ściskamy piłkę mocno kolanami utrzymujemy napięcie 5-6 sekund i rozluźniamy. Powtarzamy 20 razy 3-4 razy dziennie.
- Ćwiczenie piąte: w pozycji leżącej stopy oparte na podłożu, kolana ugięte 90 stopni przewiązane gumą do ćwiczeń. Kierujemy kolana minimalnie na zewnątrz przeciw oporowi gumy, wytrzymujemy 2-3 sekundy i rozluźniamy. Powtarzamy 10-15 razy 3-4 razy dziennie.
Późny etap rehabilitacji po endoprotezie stawu biodrowego (6-8 tygodni – 6 miesięcy)
Na tym etapie pacjent chodzi już bez wspomagania sprzętem ortopedycznym. Pod okiem fizjoterapeuty prowadzone są ćwiczenia dynamiczne, funkcjonalne, które mają za zadanie dalsze wzmocnienie mięśni wokół stawu biodrowego. Ćwiczenia z priopriocepcji, czyli czucia głębokiego i położenia ciała w przestrzeni pomagają osiągnąć dobrą równowagę i stabilność podczas chodu. Pacjent stopniowo wraca do normalnego życia i funkcjonowania, rozpoczyna naukę jazdy samochodem, wchodzi po schodach. Dzięki doświadczonemu i sprawdzonemu fizjoterapeucie powrót do zdrowia po wstawieniu endoprotezy stawu biodrowego przebiega bezpiecznie i sprawnie.
Jako specjaliści w zakresie rehabilitacji po endoprotezie biodra zapraszamy do współpracy wszystkie pacjentki i pacjentów. Dzięki dużej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu, jesteśmy w stanie spełniać Państwa oczekiwania i przywrócić Wam pełną sprawność w możliwie jak najkrótszym czasie.
Zapewniamy przy tym nie tylko skuteczność rehabilitacji po endoprotezie, ale również doskonałą atmosferę i pełne poczucie bezpieczeństwa. Do każdego z naszych pacjentów podchodzimy w pełni indywidualnie, dzięki czemu jesteśmy w stanie pomagać w każdym problemie, bez względu na to, czego dotyczy.
Endoproteza biodra a jazda na rowerze stacjonarnym
Doskonałym uzupełnieniem ćwiczeń i rehabilitacji domowej jest jazda na rowerze stacjonarnym po endoprotezie biodra. Pamiętaj, że ta aktywność nie zastąpi Ci ćwiczeń pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty a jest uzupełnieniem codziennych zajęć.
Aby ta aktywność była dla Ciebie bezpieczna zacznij ją po trzech tygodniach od operacji i pamiętaj:
- Ustaw wysokość siodełka tak, aby w trakcie jazdy nie przekraczać kąta 90 stopni zgięcia w biodrze,
- Podczas jazdy na rowerze postaraj się, aby kolana znajdowały się w osi kończyny. Nie kieruj ich ani na zewnątrz ani do środka,
- Stopniowo wydłużaj czas jazdy na rowerze zacznij bez obciążenia od 10-15 minut dziennie,
- Jeśli odczuwasz ból lub dyskomfort skonsultuj to z twoim fizjoterapeutą.
Endoproteza biodra – opinie pacjentów Aktywna Klinika
Jeżeli potrzebna Ci jest rehabilitacja domowa po endoprotezie biodra to zapraszamy do kontaktu i umówienia wizyty.
Pozostałe stawy poddawane zabiegowi endoprotezoplastyki
Poza stawem biodrowy do zabiegu wszczepienia sztucznego stawu możemy zaliczyć:
- endoproteza biodra;
- endoproteza kolana;
- endoproteza barku;
Do mniejszych stawów, które również poddawane są wymianie ze względu na rozległy uraz, bądź zużycie, możemy zaliczyć:
- endoproteza stawu skokowego;
- endoproteza stawu łokciowego;
- endoproteza stawu nadgarstkowego;