Rehabilitacja domowa, fizjoterapia Warszawa: Rehabilitacja Białołęka, Ochota, Wola, Rehabilitacja Bielany, Żoliborz, Bemowo, Rehabilitacja Mokotów, Praga południe, Rehabilitacja Tarchomin, Wawer, Wilanów, Wesoła, Rembertów, Ursynów.
Rehabilitacja domowa, fizjoterapia Warszawa: Rehabilitacja Białołęka, Ochota, Wola, Rehabilitacja Bielany, Żoliborz, Bemowo, Rehabilitacja Mokotów, Praga południe, Rehabilitacja Tarchomin, Wawer, Wilanów, Wesoła, Rembertów, Ursynów.
14 marca 2022
Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej i/lub bocznej to uraz, który dotyka zarówno osoby młodsze jak i starszych pacjentów. Często wybieraną metodą leczenia jest operacyjne zaopatrzenie, czyli szycie łąkotki, a następnie regularna rehabilitacja domowa przywracająca sprawność funkcjonalną kolana. Poniżej dowiesz się więcej, jakie są przyczyny, objawy i plan leczenia po operacji szycia łąkotki.
Zanim dowiemy się jak dochodzi do urazu łąkotek w kolanie warto uświadomić sobie, czym tak naprawdę są te struktury i dlaczego są tak istotne dla prawidłowego funkcjonowania kolana. W naszym ciele znajduje się więcej łąkotek, ale te w stawie kolanowym najczęściej ulegają uszkodzeniu. Łąkotki to swoistego rodzaju poduszeczki amortyzujące ruchy i przenoszące duże siły działające na staw kolanowy.
W kolanie znajdują się dwie łakotki. Przyśrodkowa, która zdecydowanie częściej ulega uszkodzeniu, oraz boczna leżąca po zewnętrznej stronie stawu. Są to struktury zbudowane z tkanki chrzęstno – włóknistej, a ich włókna kolagenowe układają się okrężnie i promieniście. Taka budowa łakotek mówi o pełnionej przez nie funkcji protekcyjnej kolana, ponieważ odpowiedzialne są za amortyzacje drgań, wstrząsów i przenoszenie dużych sił powstających w życiu codziennym wewnątrz stawu kolanowego.
Łakotki odpowiedzialne są również za dopasowanie do siebie powierzchni stawowych budujących staw kolanowy, czyli kłykci kości udowej i kości piszczelowej. Właściwe dopasowanie gwarantuje nie tylko stabilność stawu, ale przede wszystkim chroni powierzchnie stawowe przed ewentualnymi uszkodzeniami i procesem degeneracyjno – zwyrodnieniowym.
Te niepozorne struktury biorą również udział w wymianie substancji odżywczych, tlenu i dwutlenek węgla docierających do stawu kolanowego. Istotnym zagadnieniem jest ich unerwienie oraz unaczynienie a w zasadzie przebieg unaczynienia, który zanika w części centralnej łąkotki. Fakt ten ma kolosalne znaczenie w procesie gojenia, ponieważ część łąkotki, która jest słabiej unaczyniona ma znacznie mniejsze możliwości regeneracji.
Do uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej lub bocznej w kolanie dochodzi podczas obciążenia kolana w mechanizmie skrętnym i rozdzierającym. Często również łąkotka nie jest jedyną strukturą, która ulega uszkodzeniu podczas urazu. Jednocześnie dochodzi do kontuzji tkanek miękkich kolana, czyli więzadeł jak więzadło krzyżowe przednie ACL, PCL, czyli więzadło krzyżowe tylne oraz więzadeł pobocznych.
W grupie osób młodych przed 40 rokiem życia, u których elastyczność i wytrzymałość mechaniczna łąkotek jest duża najczęściej do urazu dochodzi podczas działania dużych sił na kolano, czyli podczas wypadku komunikacyjnego lub kontuzji sportowej jak gra w piłkę nożną, czy jazda na nartach.
Wśród osób starszych po 40 roku życia, kiedy zmniejsza się elastyczność i wytrzymałość mechaniczna łakotek do urazu dochodzi podczas obciążenia kolana w codziennej aktywność i działania dużych sił jak na przykład głęboki przysiad. Podczas takiego urazu pacjenci często zgłaszają słyszalny trzask w kolanie a następnie postępujący obrzęk kolana.
Uszkodzenie łąkotki może również powstać bez wyraźnego incydentu czy urazu, u seniorów postępująca choroba zwyrodnieniowa stawów powoduje powstawanie mikrourazów łąkotek, które w dłuższym czasie sumując się powodują uraz i dysfunkcje kolana. Demonstruje się stopniowo narastającym bólem i ograniczeniem ruchu w stawie kolanowym.
W przypadku, kiedy do uszkodzenia łakotki przyśrodkowej lub bocznej i innych struktur kolana dochodzi podczas konkretnej sytuacji/aktywności fizycznej najczęstszym objawem jest narastający ból po stronie uszkodzonej łakotki, oraz postępujący obrzęk kolana.
W wyniku bólu i obrzęku dochodzi również do ograniczenia ruchu w kolanie, w niektórych przypadkach pacjenci odczuwają przeskakiwanie wewnątrz stawu lub dochodzi do całkowitego zablokowania kolana. Jeśli wysięk w stawie jest duży pacjenci mogą również odczuwać z powodu stanu zapalnego toczącego się w stawie objawy przeziębieniowe całego organizmu.
Podstawą jest szczegółowy wywiad odnośnie okoliczności, w jakich doszło do urazu, ale również historia zdrowia pacjenta, ukierunkowana na przebyte kontuzje, operacje, zabiegi. Istotny jest również wywiad odnośnie uprawianych aktywności fizycznych i zawodowych. Już sam szczegółowo poprowadzony wywiad pozwala wstępnie ustalić rodzaj urazu.
Kolejnym krokiem jest badanie manualne stawu kolanowego, czyli testy kliniczne wykonywane przez fizjoterapeutę. Zaliczamy do nich między innymi testy łąkotkowe oraz więzadłowe. Dodatni wynik i pojawiające się dolegliwości bólowe podczas testów potwierdzają uszkodzenie konkretnych struktur jak łakotka przyśrodkowa, boczna, więzadła ACL, PCL, MCL, LCL.
Aby ocenić rozległość uszkodzeń lub przy ewentualnej kwalifikacji do zabiegu szycia łakotki przyśrodkowej lub bocznej zalecane jest wykonanie badania USG stawu kolanowego lub badania rezonansu magnetycznego.
Należy pamiętać, że dopiero po ocenie badania klinicznego pacjenta i badań obrazowych podejmowana jest decyzja o leczeniu operacyjnym uszkodzonej łąkotki i innych struktur, które uległy urazowi. Nie zawsze leczenie operacyjne jest konieczne i podejmuje się próbę leczenia nieoperacyjnego łąkotki, czyli rehabilitacji.
Kiedy jednak leczenie operacyjne jest niezbędne w przywróceniu sprawności pacjenta przede wszystkim wybiera się rodzaj zabiegu, który umożliwi zachowanie uszkodzonej łakotki w całości lub w przeważającej części. Aktualnie odchodzi się od podejścia usuwania uszkodzonej łąkotki w całości, czyli zabiegu tzw. menisectomi. Brak łąkotki skutkował szybszym powstawaniem zmian zwyrodnieniowych i dynamicznym zużyciem takiego stawu.
Zabieg artroskopowego szycia łąkotki przebiega w znieczuleniu przewodowym lub rzadziej ogólnym, najczęściej pacjent jest świadomy i w pełnym kontakcie. Podczas artroskopii kolana poprzez niewielkie dostępy operacyjne wprowadza się ramiona artroskopu, czyli niewielkie rurki, przez które do wewnątrz stawu chirurg ortopeda wprowadzi kamerę i narzędzia niezbędne do wykonania zabiegu.
Po oględzinach stawu lekarz podejmuje decyzję o odpowiedniej formie leczenia i sposobie jej wykonania. Warunkuje to sytuacja zastana podczas operacji wewnątrz stawu, typ i poziom uszkodzenia łąkotki oraz pozostałych struktur.
Szycie łąkotki wykonuje się poprzez wprowadzenie do stawu za pomocą technik wewnątrzstawowych lub mieszanych zszywkę, która łączy i przytwierdza uszkodzoną część łakotki. Jeśli jednak w trakcie artroskopii okaże się ze nie jest możliwe szycie łakotki i nie stworzy to dostatecznych warunków do gojenia się tkanki lekarz może podjąć decyzje o wykorzystaniu technik biologicznego wspomagania procesu gojenia łakotki, szczególnie tam gdzie ten proces jest niezwykle trudny ze względu na brak dostatecznego unerwienia i unaczynienia łąkotki.
W najtrudniejszych przypadkach, kiedy oszczędzenie łąkotki nie jest już możliwe podejmuje się decyzję o jej usunięciu można jednak wtedy uzupełnić brakującą łakotkę o tzw. allograft, czyli przeszczep łąkotki od dawcy lub poprzez sztuczny implant.
Zabieg artroskopowego szycia kolana trawa około 2-3 godziny, czas ten może jednak różnić się w zależności od typu uszkodzenia i sytuacji zastanej w samym stawie. Uszkodzenie łąkotki często nie jest jednym do zaopatrzenia w stawie problemem po urazie. W takiej sytuacji czas zabiegu może się wydłużyć.
Po zabiegu szycia łąkotki około 90% pacjentów wraca do ulubionych aktywności sportowych w przeciągu od 3 do 12 miesięcy, po zabiegu menisectomi powrót jest znacznie szybszy, bo nawet w ciągu 4-6 miesięcy jednak duże zużycie stawu w około 5 lat po zabiegu sprawia, że nawet u osób młodych obserwuje się zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe. W przypadku przeszczepu lub implantu łąkotki jest to okres średnio pomiędzy 8 a 14 miesięcy.
Jeśli już wiesz, że czeka Cię zabieg artroskopowego szycia łąkotki warto rozpocząć rehabilitacje przed zabiegiem. Pozwala to przygotować kolano do zabiegu, co przekłada się na szybsze odzyskanie sprawności po zabiegu. Na tym etapie główne cele to uzyskanie przede wszystkim pełnego zakresu ruchu szczególnie wyprostu, maksymalnej siły mięśniowej, elastyczności i możliwie dobrej priopriocepcji stawu i całej kończyny. Nauka chodu o kulach, przygotowanie obręczy barkowej i rąk do obciążenia.
Program rehabilitacji po artroskopii kolana i szyciu łąkotki zakłada średnio przez pierwsze trzy tygodnie na nie obciążanie operowanej kończyny. Pacjent porusza się z użyciem kul łokciowych, a dla kolana w tym okresie istotne jest odpowiednia elewacja, odpoczynek i regularne chłodzenie kolana nawet, co 1,5-2 h przez około 15-20 minut. W przypadku dużych siniaków lub obrzęków zalecenie są pończochy lub podkolanówki, ćwiczenia i leki p/zakrzepowe.
We wczesnym okresie pooperacyjnym szycia łąkotki przyśrodkowej zalecane się:
W dalszy etapie rehabilitacji między 4 a 8 tygodniem rozpoczyna się w zależności od zaleceń lekarza/fizjoterapeuty obciążanie operowanej kończyny. Niezbędna jest nauka prawidłowego chodu ze stopniowym obciążaniem oraz ćwiczenia czucia głębokiego z wykorzystaniem sprzętów jak dysk, ćwiczenia hamowania, przysiady z kokontrakcją a nawet rower stacjonarny. Do 12 tygodnia zwiększa się dynamikę oraz obciążenia w zależności od reakcji samego stawu kolanowego oraz dolegliwości pacjenta.
Po 12 tygodniu od zabiegu wykonuje się funkcjonalny trening medyczny wg. zaleceń fizjoterapeuty, dostosowany do uprawianej dyscypliny sportu. Dzięki motorycznemu przygotowaniu pacjenta ogranicza się ryzyko nawrotu dolegliwości bólowych czy powtórnej kontuzji. W tym okresie pacjent może wykonywać skoki, jeździć rowerem w terenie, i powrócić do dyscypliny sportu sprzed urazu.
Zależy to od zastosowanej procedury podczas operacji szycia, usunięcia czy implantacji łąkotki. Średni czas bez obciążania operowanej nogi waha się między dwa a osiem tygodni. Następnie stopniowo przechodzi się do obciążania kończyny w zależności od stanu funkcjonalnego. Należy jednak pamiętać, że okres nie obciążania nogi to czas na ćwiczenia, drenaż, oraz pracę manualną z kolanem najlepiej prowadzoną przez doświadczonego fizjoterapeutę.
Popularne wpisy
